بررسی علمی رژیم فستینگ؛ راهی برای کنترل وزن یا تهدیدی برای سلامت عمومی؟
رژیم فستینگ یا روزه‌داری متناوب، یکی از روش‌های نوین تغذیه‌ای است که در سال‌های اخیر توجه بسیاری از افراد و متخصصان تغذیه را به خود جلب کرده است. این رژیم بر پایه خودداری از مصرف غذا در بازه‌های زمانی مشخص طراحی شده و به‌ویژه در حوزه کنترل وزن و بهبود عملکرد متابولیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، اجرای آن نیازمند دقت، شناخت علمی و نظارت تخصصی است.
به گزارش ایسنا، دکتر محمد حضوری، متخصص تغذیه، در گفت‌وگویی با این رسانه، ضمن تشریح ابعاد مختلف رژیم فستینگ، تأکید کرد: این رژیم برای همه افراد مناسب نیست و باید با در نظر گرفتن شرایط جسمی، سن، سطح فعالیت و وضعیت سلامت فرد، به‌صورت هدفمند و تحت نظر متخصص اجرا شود.
وی با اشاره به تفاوت‌های فستینگ با روزه‌داری اسلامی، توضیح داد: در رژیم فستینگ، فرد مجاز به مصرف آب و نوشیدنی‌های بدون کالری مانند قهوه است و در صورت بروز ضعف شدید، می‌تواند مقدار محدودی از مواد غذایی مغذی مانند آجیل مصرف کند. این در حالی است که روزه‌داری اسلامی محدودیت‌های بیشتری دارد و از نظر اعتقادی و معنوی نیز دارای جایگاه خاصی است.
دکتر حضوری افزود: فستینگ برای افرادی که به‌صورت مداوم ریزه‌خواری می‌کنند، می‌تواند مفید باشد. به‌عنوان مثال، خانم‌های خانه‌دار که در طول روز به‌دلیل استرس یا بی‌حوصلگی به مصرف مکرر خوراکی‌ها روی می‌آورند، با رعایت دوره‌های ناشتایی ۱۲ تا ۱۶ ساعته می‌توانند به تنظیم ترشح انسولین، کاهش قند خون و بهبود حساسیت سلولی کمک کنند.
با این حال، وی هشدار داد که این رژیم برای گروه‌های خاص از جمله کودکان، نوجوانان در سن رشد، زنان باردار، بیماران دیابتی، مبتلایان به سرطان و ورزشکاران حرفه‌ای مناسب نیست. در این افراد، فستینگ ممکن است منجر به افت شدید قند خون، کم‌آبی بدن، اختلال در دریافت مواد مغذی و حتی افزایش خطر سنگ کلیه شود.
دکتر حضوری با اشاره به برخی مزایای فیزیولوژیک فستینگ، گفت: حذف ریزه‌خواری‌های مکرر باعث کاهش تحریک مداوم پانکراس و بهبود پاسخ انسولینی بدن می‌شود. این فرآیند می‌تواند در کنترل قند خون سه‌ماهه (HbA1c) و کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ مؤثر باشد.
وی همچنین خاطرنشان کرد: اگرچه برخی مطالعات اولیه به نقش فستینگ در افزایش طول عمر اشاره کرده‌اند، اما شواهد علمی قطعی در این زمینه وجود ندارد و همچنان نیازمند تحقیقات گسترده‌تر است. با این حال، تأثیرات غیرمستقیم این رژیم بر کاهش کالری دریافتی، کنترل وزن و بهبود عملکرد متابولیکی می‌تواند در ارتقای سلامت عمومی نقش داشته باشد.
دکتر حضوری در پایان تأکید کرد: رژیم فستینگ باید بر پایه اصول تغذیه سالم طراحی شود و تمامی گروه‌های غذایی از جمله میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، منابع پروتئینی و لبنیات به‌صورت متعادل در برنامه غذایی فرد گنجانده شوند. حذف یا محدودسازی یک گروه غذایی در بلندمدت می‌تواند آسیب‌زا باشد. همچنین اجرای این رژیم بدون نظارت تخصصی، به‌ویژه در افراد دارای بیماری زمینه‌ای، توصیه نمی‌شود.
فاطمه بخشایش، یکی از خبرنگاران پرتلاش و دغدغه‌مند در مجله خبری «کانون قم» است که با قلمی شیوا و مسئولانه، به پوشش اخبار و رویدادهای این شهر می‌پردازد. او با تعهد و دقت نظر، در تلاش است تا صدای مردم باشد و به انعکاس مشکلات و پیشرفت‌های جامعه کمک کند.