خودکفایی در درمان ناباروری؛ استراتژی جهاد دانشگاهی قم
جهاد دانشگاهی قم از سال ۱۳۸۷ در مسیر ارائه خدمات ناباروری گام گذاشته و طی بیش از یک دهه فعالیت، با اتکا به پژوهش‌های داخلی گام مهمی در بومی‌سازی فناوری‌های پایه برداشته است. این مرکز که طیف گسترده‌ای از روش‌های کمک‌باروری—از IVF و ICSI تا تشخیص ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی (PGT)—را ارائه می‌دهد، اکنون در تولید محیط‌های جنینی و کیت‌های تشخیصی نیز خودکفا شده تا بار تحریم و نوسان ارز را بکاهد.
دستاوردهای فنی و کاهش وابستگی به واردات
- تولید داخلی «روغن مینرال» و محیط‌های فریز و ذوب تخمک، جنین و اسپرم
- طراحی کیت تشخیص کمبود پروتامین در اسپرم بر مبنای نانوذرات طلا
با این اقدامات، نه‌تنها زنجیره تأمین مواد آزمایشگاهی ایمن‌تر شده، بلکه هزینه‌های هر چرخه درمان تا ۳۰ درصد کاهش یافته است. در مرحله بعد، مرکز در پی اخذ مجوز سازمان غذا و دارو برای عرضه این محصولات به‌صورت گسترده و حمایت بیماران از تحریم‌های دارویی است.
طرح‌های نوآورانه برای فردای باروری
در گروه پژوهشی بیولوژی تولیدمثل، چند پروژه کلیدی در دست اجراست:
- انتقال سیتوپلاسم و میتوکندری: کمک به زنان بالای ۳۵ سال برای بهبود کیفیت تخمک و افزایش نرخ بارداری
- انتخاب هوشمند اسپرم و جنین: بهره‌گیری از الگوریتم‌های هوش مصنوعی و پردازش تصویر برای شناسایی بهترین سلول‌ها
علاوه بر این، در همکاری مشترک با دانشگاه صنعتی امیرکبیر در حال طراحی «چیپ‌های میکروفلوئیدیک» برای جداسازی اسپرم با کیفیت بالا هستیم. این دستاوردهای بین‌رشته‌ای در کنار دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های تخصصی، ظرفیت علمی و درمانی کشور را ارتقا می‌دهد.
چشم‌انداز و اطلاع‌رسانی
مرکز جهاد دانشگاهی قم تنها مرکز ارائه‌دهنده PGT در استان است، اما هنوز بسیاری از بیماران از این خدمات بی‌خبرند. با افزایش آگاهی عمومی از طریق رسانه‌های محلی، وبینارها و برنامه‌ریزی برای تورهای آموزشی در بیمارستان‌ها، می‌توانیم به زوج‌هایی که با چالش‌هایی مانند سقط مکرر، ذخیره تخمدان پایین یا شکست IVF روبه‌رو هستند، امید تازه‌ای بدهیم. ارتباط مستمر با دانشگاه‌های علوم پزشکی و شرکت‌های دانش‌بنیان، کلید توسعه هر چه بیشتر این فناوری‌ها و کاهش دغدغه‌های درمانی زوج‌های جوان خواهد بود.
فاطمه بخشایش، یکی از خبرنگاران پرتلاش و دغدغه‌مند در مجله خبری «کانون قم» است که با قلمی شیوا و مسئولانه، به پوشش اخبار و رویدادهای این شهر می‌پردازد. او با تعهد و دقت نظر، در تلاش است تا صدای مردم باشد و به انعکاس مشکلات و پیشرفت‌های جامعه کمک کند.