مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) با برنامههای گسترده، افقهای نوین پژوهش فقهی را میگشاید
قم – معاونت پژوهش مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) در آستانه هفته پژوهش، از سلسله برنامههای تحولی و علمی این مرکز خبر داد. این رویداد علمی مهم که جایگاه قم را به عنوان قطب پژوهش فقهی بیش از پیش تثبیت میکند، شامل نمایشگاه تخصصی، رونمایی از آثار جدید، نشستهای علمی و همایشهای بینالمللی است که همگی با هدف ارتقای پژوهش فقهی و پاسخگویی به نیازهای جامعه و نظام حاکمیتی طراحی شدهاند. این برنامهها نویدبخش جهشی تازه در تولید علم و اندیشه اسلامی است.
تصویر مرتبط با خبر: [
](
)
پیشتازی مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) در پژوهش فقهی معاصر
حجتالاسلام والمسلمین محمدعلی قاسمی، معاون پژوهش مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) در جمع خبرنگاران، با تاکید بر جایگاه محوری این مجموعه به عنوان یک پایگاه معتبر در پژوهشهای نوین فقهی و کلامی در جهان اسلام، جزئیات برنامههای پیش روی هفته پژوهش را تشریح کرد. وی اشاره کرد که با توجه به گستردگی فعالیتها، برنامههای امسال زودتر از موعد آغاز میشود تا فصلی جدید در عرصه پژوهش فقهی گشوده شود. همکاریهای علمی گسترده با نهادهای داخلی و بینالمللی، نشانگر نقش پررنگ این مرکز در تبادلات علمی است و جایگاه حوزه علمیه قم را در عرصه بینالمللی ارتقا میبخشد.
نمایشگاه فقه و کلام معاصر؛ قلب تپنده هفته پژوهش فقهی
یکی از شاخصترین برنامههای اعلام شده، برگزاری چهارمین دوره نمایشگاه تخصصی «فقه و کلام معاصر» است. این نمایشگاه که در ابتدا تنها به حوزه فقه اختصاص داشت و از سال گذشته بخش کلام را نیز در بر گرفته، بستری مهم برای ارائه تازهترین دستاوردهای پژوهش فقهی و کلامی به شمار میرود. ثبتنام برای حضور در این رویداد از تاریخ ۱۹ آبان آغاز شده و به مدت هشت روز ادامه خواهد داشت. مراکز پژوهشی فعال در حوزههای «فقه مضاف»، «مسائل نوپدید فقهی» و «مباحث کلامی» میتوانند با مراجعه به وبسایت مرکز، برای شرکت در این نمایشگاه اقدام کنند. این رویداد مهم از ۸ تا ۱۳ آذرماه در مجتمع مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) میزبان علاقهمندان خواهد بود.
فقه مضاف یا فقه کاربردی، به بررسی و استنباط احکام شرعی در حوزههای تخصصی و نوین زندگی بشر میپردازد؛ از اقتصاد و سیاست گرفته تا پزشکی و محیط زیست، که این رویکرد به روزآمدی و کارآمدی پژوهش فقهی کمک شایانی میکند و نقش دین را در مسائل روز جامعه پررنگتر میسازد.
رونمایی از گنجینه آثار جدید و نرمافزارهای پیشرفته در هفته پژوهش فقهی
معاون پژوهش مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) از انتشار ۴۵۰ عنوان کتاب توسط این مرکز خبر داد که در سال جاری ۴۰ اثر جدید به این مجموعه ارزشمند اضافه شده و قرار است تا هفته پژوهش، حدود ۱۰ عنوان دیگر نیز آماده عرضه شود. این حجم از تولید محتوای علمی، نشاندهنده پویایی و اهتمام مرکز به توسعه پژوهش فقهی است. یکی از نقاط عطف برنامههای امسال، رونمایی از نرمافزار جامع آثار آیتالله محمدجواد فاضل لنکرانی است. این نرمافزار که حاصل بیش از یک سال همکاری مشترک با مرکز نور است، تمامی تألیفات جدید ایشان را در دسترس محققان قرار میدهد و گامی مهم در تسهیل پژوهش فقهی به شمار میآید. پیشتر نیز کتاب «آیاتالحکومه» از همین فقیه برجسته، که تکیهگاه قرآنی مباحث حکومتی است و در حوزه فقه سیاسی اهمیتی ویژه دارد، معرفی شده بود.
تخصصگرایی در پژوهش فقهی؛ تربیت فقیهان مضافدان برای چالشهای نوظهور
مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) با هشت گروه پژوهشی فعال، به دنبال تربیت فقیهان متخصص در عرصههای مختلف فقه مضاف است تا بتوانند به نیازهای متغیر نظام حکومتی و مسائل نوپدید پاسخ دهند. شش گروه از این مجموعهها در سال گذشته آثار قابلتوجهی را به جامعه علمی عرضه کردهاند که دستاوردهای آنها در هفته پژوهش رونمایی خواهد شد. این گروههای تخصصی در راستای توسعه پژوهش فقهی کاربردی فعالیت میکنند:
فقه سیاسی
فقه رسانه
فقه حقوق بشر
اصول مسائل جدید
فقه جامعه و فرهنگ
فقه تربیت
فقه معماری و شهرسازی
فقه پزشکی
دورههای آموزشی تخصصی نظیر «فقه پزشکی» که هشت سال سابقه دارد و «فقهالحکومه» که در سومین دوره خود قرار دارد، در کنار گروه تازه تاسیس «فقه تربیت»، نمونههایی از این رویکرد تحولی در پژوهش فقهی هستند. مرکز همچنین در پی توسعه شاخههای نوینی چون فقه مدیریت، فقه اجتماعی، فقه رسانه و فقه قرآن و حدیث است که ضرورت آنها با توجه به پرسشهای نوظهور فضای مجازی و چالشهای معاصر بیش از پیش احساس میشود.
نشستهای تحلیلی و چالشهای فقهی معاصر؛ از قانونگذاری تا مسائل نوظهور
بخشی از برنامههای هفته پژوهش به برگزاری نشستهای تخصصی برای بررسی قوانین ملی اختصاص دارد. از جمله این نشستها میتوان به همایش نقد «قانون حمایت از کودکان و نوجوانان» با محوریت گروه حقوق مرکز و نشست «نقد قانون حمایت از خانواده مصوب ۱۳۹۱» با همکاری بخش زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری اشاره کرد. هدف اصلی این جلسات، نقشآفرینی فعال ادبیات فقهی در فرآیند قانونگذاری و کمک به تطبیق هر چه بیشتر قوانین با مبانی فقه شیعه است.
معاون پژوهش مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) همچنین به چالشهای فقهی-حقوقی اهدای اسپرم و جنین اشاره کرد و گفت: در حالی که قانون اهدای جنین در کشور وجود دارد، نبود قانون مشخص برای اهدای اسپرم و فعالیت بانکهای اسپرم بدون ضابطه، میتواند در آینده خطرات جدی از نظر نسب و هویت ایجاد کند. وی تاکید کرد که حتی قانون فعلی اهدای جنین نیز دارای ایرادهای فقهی است و با وجود حدود ۴.۵ میلیون زوج نابارور، بیتوجهی به پیامدهای فقهی این حوزه، چالشهایی فراتر از مسئله ناباروری به بار خواهد آورد. این مرکز خود را پیشتاز در حوزه فقه پزشکی میداند و با تدوین دانشنامه، آثار مرتبط با آیات و روایات فقه پزشکی و انتشار کتابهایی چون «تلقیح مصنوعی» و «سِقط جنین»، همکاریهای علمی خود را با مراکز تخصصی مانند بانک خون بند ناف و وزارت کار در موضوع مشاغل نوظهور گسترش داده است.
افقهای گسترده و همکاریهای بینالمللی در مسیر پژوهش فقهی
مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) در کنار فعالیتهای داخلی، همکاریهای مشترکی با مرکز پژوهشهای مجلس و مرکز تحقیقات مجلس خبرگان دارد که تا کنون دو کتاب مشترک منتشر شده و دو اثر دیگر، از جمله کتابی در حوزه فقه پزشکی، در دست تهیه است. همچنین، شعبه کابل این مرکز در دو بخش آموزشی و پژوهشی فعال است و برنامههایی برای تقویت شعب لندن و نجف در دست بررسی است؛ هرچند شعبه سوریه به دلیل شرایط این کشور تعطیل شده است.
این مرکز به همکاریهای گسترده با عتبه حسینیه و عباسیه و مشارکت در همایشهای بینالمللی مانند کنگره آیتالله سید سعید حکیم و کنگره علامه حلی نیز اشاره کرده است. در پاسخ به پرسشی درباره نظریه «تولد ماه»، حجتالاسلام قاسمی تصریح کرد که این نظریه مورد تایید آیتالله فاضل لنکرانی و مقام معظم رهبری است و حتی رؤیت مسلح نیز پذیرفته میشود. مسئولیت بخش اجرایی این امر برعهده مرکز موضوعشناسی احکام فقهی است که نمایندگان ۱۰ مرجع تقلید در آن عضو بوده و هر ماه اعلام رؤیت هلال را انجام میدهد و این خود نشاندهنده عمق و گستره کاربردی پژوهش فقهی در این مرکز است.
در رویدادی دیگر، حجتالاسلام والمسلمین نورموسوی، مسئول روابط عمومی مرکز، از برگزاری پانزدهمین سوگواره ملی شعر «محبوبه خدا» در تاریخ ۲۷ آبان خبر داد. این مراسم در سالن اجتماعات آیتالله العظمی فاضل لنکرانی (ره) با حضور جمعی از شاعران برجسته آئینی کشور برگزار خواهد شد. این تنوع در برنامهها، جامعیت پژوهش فقهی و فرهنگی مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) را به نمایش میگذارد و نقش آن را در ابعاد مختلف علمی و فرهنگی کشور پررنگ میسازد.
مطالب مرتبط
- بزرگداشت زندهیاد محمد کاسبی در قم برگزار میشود
- راز جاودانگی حافظ در پیوند لفظ و معنا
- قم میزبان ۶ ویژهبرنامه سالروز رحلت امامزاده موسی مبرقع(ع)
- بزرگداشت زندهیاد محمد کاسبی در قم برگزار میشود
فاطمه بخشایش، یکی از خبرنگاران پرتلاش و دغدغهمند در مجله خبری «کانون قم» است که با قلمی شیوا و مسئولانه، به پوشش اخبار و رویدادهای این شهر میپردازد. او با تعهد و دقت نظر، در تلاش است تا صدای مردم باشد و به انعکاس مشکلات و پیشرفتهای جامعه کمک کند.