مولوی؛ نسخه‌ای برای بازگرداندن عشق در جهانِ تشنه معنا
استاد ادبیات دانشگاه قم می‌گوید مولوی توانست به‌زندان ناخودآگاه جمعی بشر کلید بزند و از دل آن پیامی عاشقانه و علاج‌گر برای رنج معنویت‌زداییِ عصر نو عرضه کند؛ پیامی که امروز، در میانه بحران‌های فردی، اجتماعی و زیست‌محیطی، بیش از همیشه کارآمد به‌نظر می‌رسد.
رسیدن مولوی به «ناخودآگاه جمعی» و معنای آن
یوسفی اشاره می‌کند که فراتر از ناخودآگاه فردیِ فرویدی، یونگ از «ناخودآگاه جمعی» سخن گفته است؛ مجموعه‌ای از آیین‌ها، تصاویر و تجربه‌های بنیادین انسانی که فراتر از زبان و قوم عمل می‌کند. به‌گفته او، مولوی نه صرفاً شاعر یک زمان یا مکان، که نماینده‌ای از این لایه مشترک انسانی است؛ کسی که در مثنوی توانست نمادها و قصه‌هایی بیان کند که دل‌های گوناگون با آن‌ها هم‌نوایی کردند و باعث شد خوانشِ آثار او حتی در جوامع غربی مخاطب یابد.
عشق به‌مثابه روش معرفتی و اخلاقی
بر پایه تحلیل یوسفی، عشق در سنت عرفانی مولوی نه فقط حسّی بلکه مسیرِ معرفتی و اخلاقی است: گذشت از خود، ایثار برای رضایت معشوق و قرار دادن دیگری در مرکزِ خواست. این نگاه مولویایی، درمانی مستقیم برای خودمحوری و تکبّر معرفی می‌شود؛ آفتی که از قابیل تا امروز تداوم داشته است. استاد دانشگاه تأکید می‌کند که گذشت ریشه در عشق دارد و می‌تواند زیربنای حل بسیاری از اختلافات فردی و جمعی باشد.
چرا پیام مولوی امروز جهانی است
یوسفی توضیح می‌دهد که فقدان معنا در دنیای مدرنِ غربی پس از رنسانس و صنعتی‌شدن، خلایی ایجاد کرد که سبب حرکت غربیان به‌سوی بازخوانی معنا شد؛ در این فضا، مثنوی به‌عنوان متنی عمیقاً معنوی و انسانی توانست مخاطبان گسترده‌ای بیابد. این تجربه نشان می‌دهد آموزه‌های مولوی فراتر از مرزها و زمان‌ها عمل می‌کند و ظرفیت تبدیل شدن به گفتمانِ مشترکِ فرهنگی-معنوی را دارد.
کاربستِ مولوی در زندگی معاصر
مولویِ امروز، فقط موضوع پژوهش علمی نیست؛ او می‌تواند منبع عمل‌گرایی اجتماعی باشد:
- آموزشِ «گذر از خویشتن» و پرورش مهارت‌های همدلی در مدارس و برنامه‌های توانمندسازی اجتماعی؛
- ادغام آموزه‌های اخلاقی مولوی در برنامه‌های پیشگیری از خشونت، سازوکارهای حل اختلاف محلی و سیاست‌ورزی اخلاقی برای کاهش تنش‌های اجتماعی.
مولوی با تاکید بر عشق، گذشت و پیوند انسان‌ها، الگویی ارائه می‌دهد که اگر در سطوح فردی و ساختاری به‌کار گرفته شود، توانایی کاهش خشونت، بازیابی اعتماد اجتماعی و بازسازی حس معناداری در زندگی جمعی را دارد؛ نسخه‌ای که جهان امروز، میان تلاطم‌های فنی و بحران‌های معنوی، دیر یا زود به آن بازخواهد گشت.
فاطمه بخشایش، یکی از خبرنگاران پرتلاش و دغدغه‌مند در مجله خبری «کانون قم» است که با قلمی شیوا و مسئولانه، به پوشش اخبار و رویدادهای این شهر می‌پردازد. او با تعهد و دقت نظر، در تلاش است تا صدای مردم باشد و به انعکاس مشکلات و پیشرفت‌های جامعه کمک کند.