انار قم در مسیر افزایش کیفیت و تجارت؛ پیش‌بینی برداشت حدود ۴۷ هزار تن
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان قم خبر داده است که تولید انار این استان امسال در حدود ۴۷ هزار تن پیش‌بینی می‌شود، رقمی که نشان‌دهنده ظرفیت بالای منطقه برای تولید این محصول است و می‌تواند فرصت قابل توجهی برای تقویت اقتصاد کشاورزی محلی فراهم کند.
وضعیت کشت و عملکرد باغات
قم با ۲۳۸۸ هکتار باغ انار و بیش از ۲۴۸۶ بهره‌بردار، یکی از قطب‌های محلی تولید انار به شمار می‌آید. میانگین عملکرد در استان بین ۱۷ تا ۲۰ تن در هکتار گزارش شده که در برخی باغ‌ها تا ۳۰ تن در هکتار نیز رسیده است. مناطق اصلی کشت شامل جاده قدیم اصفهان، جعفرآباد، کهک و جاده ساوه هستند و تاریخچه طولانی کشت انار در حاشیه رودخانه قم‌رود ریشه‌های فرهنگی و اقتصادی این محصول را تقویت کرده است.
چالش‌ها و راهکارهای مدیریتی
تغییرات اقلیمی، افزایش شوری آب و گرمای شدید که موجب آفتاب‌سوختگی و افت کیفیت می‌شود، از مهم‌ترین تهدیدات پیش روی باغداران است. یکی از راهکارهای مؤثر و تجربه‌شده، استفاده از سایه‌بان یا شید است که در حال حاضر در حدود ۲۰ هکتار اجرا شده و نتایج مثبتی نشان داده است. مزایای استفاده از شید علاوه بر جلوگیری از آفتاب‌سوختگی شامل مقاومت در برابر تگرگ، کاهش تبخیر و صرفه‌جویی در مصرف آب و بهبود کیفیت میوه است. جهاد کشاورزی نیز تسهیلات کم‌بهره برای اجرای شید در اختیار باغداران قرار می‌دهد.
مدیریت آفات و حفظ ارگانیک بودن محصول
کرم انار به‌عنوان آفت اصلی مطرح است؛ بهترین روش مقابله، جمع‌آوری و معدوم‌سازی میوه‌های آلوده در فصل برداشت است و انجام یخ‌آب در پاییز و زمستان می‌تواند جمعیت آفت را کاهش دهد. تأکید مسئولان بر خودداری از سم‌پاشی در تولید انار قم باعث شده محصول استان از نظر مصرف‌کنندگان حائز ویژگی‌های نزدیک به ارگانیک شناخته شود که نقطه قوت بازاریابی و افزایش قیمت فروش است.
ارقام کشت‌شده و ارزش اقتصادی
اعداد متنوع محلی مانند قجاق بومی، ملس ساده، ملس ترش، ملس یزدی، آقا محمدعلی و شاه‌پسند در استان کشت می‌شوند و هر یک از نظر بازارپسندی و مصارف صنعتی یا تازه‌خوری موقعیت خاصی دارند. افزایش کیفیت و استاندارد بسته‌بندی می‌تواند ارزش افزوده قابل‌توجهی برای بهره‌برداران ایجاد کند.
پیشنهادهای عملی برای افزایش تاب‌آوری بخش انار قم
- تقویت زنجیره ارزش از طریق ایجاد اتحادیه‌های تعاونی و بازار مشترک برای بسته‌بندی منسجم و بازاریابی منطقه‌ای؛
- سرمایه‌گذاری در آبیاری نوین، سامانه‌های پایش شوری و برنامه‌های آموزشی برای مدیریت بیماری و نگهداری پس از برداشت.
جمع‌بندی
پیش‌بینی برداشت حدود ۴۷ هزار تن انار در قم فرصت اقتصادی و اجتماعی مهمی ایجاد کرده که به همراه اقدامات مدیریتی مانند استفاده از شید، نگهداری بدون سم و سازماندهی بازاریابی می‌تواند موجب ارتقای درآمد کشاورزان و تثبیت جایگاه انار قم در بازارهای داخلی و منطقه‌ای شود. اجرای راهکارهای پیشنهادی نقش کلیدی در تبدیل این ظرفیت تولیدی به مزیت پایدار خواهد داشت.
فاطمه بخشایش، یکی از خبرنگاران پرتلاش و دغدغه‌مند در مجله خبری «کانون قم» است که با قلمی شیوا و مسئولانه، به پوشش اخبار و رویدادهای این شهر می‌پردازد. او با تعهد و دقت نظر، در تلاش است تا صدای مردم باشد و به انعکاس مشکلات و پیشرفت‌های جامعه کمک کند.